می 2020 آرشیو |

تی سرویس در انشعاب گیری سایز های کوچک هات تپ

تی سرویس از جمله اتصالات خطوط و مسیر لوله است که برای انشعاب گیری در سایز های پایین و لوله های کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این اتصال خطوط لوله، می توان روی انواع خطوط لوله با هر سایزی انشعاب گرم ۲ اینچی ایجاد کرد. انشعاب گیری جدید از خطوط و مسیر لوله ها معمولا زمانی انجام می شود که نیازمند توسعه خطوط و بهره برداری از یک واحد یا فاز جدید افزون بر سرویس های خطوط لوله موجود هستیم. حال با توجه به نیاز و بر حسب ماهیت کار سایز انشعاب و اتصال نیز می تواند متفاوت باشد. اگر نیاز به انشعاب گیری برای خطوط لوله پرفشار و پرحجم باشیم طبیعتاً می بایست انشعاب های سایز بزرگ روی لوله در نظر گرفته ایجاد کنیم. اما اگر نیاز به انشعاب در سایز های پایین تر است می توان از اتصالاتی استفاده کرد که دارای قابلیت عملکردی مناسب برای سایز های پایین تر را دارند. تی سرویس از جمله این اتصالات است.

اتصال تی سرویس ابزار انشعاب گیری دو اینچی است که خصوصاً در توزیع سیال خطوط انتقال مورد استفاده قرار می گیرد. این اتصال معمولاً به صورت آماده تهیه و خریداری می شود و طی عملیات هات تپ روی خط نصب می شود. موارد استفاده از اتصالات ۲ اینچی تی سرویس به شرح زیر می باشد:

یکی از اصلی ترین بهره گیرندگان از اتصال تی سرویس، کارفرمایان خطوط لوله گاز درون شهری هستند که به تعداد بالا و فراوانی نیازمند هات تپ گیری در سایز های پایین می باشند. این دست واحد ها به صورت مستمر نیاز به اخذ انشعاب جدید از خطوط و مسیر لوله برای گاز رسانی به نواحی مسکونی، تجاری و صنعتی جدید را احساس می کنند و از آن جا که سایز ۲ اینچ برای بسیاری از این انشعابات کافی می باشد کارفرما انجام هات تپ با تی سرویس را ترجیح می دهد.

باید توجه داشت که اغلب خطوط لوله گاز درون شهری دارای فشار psi 250 می باشند و انشعاب گیری دو اینچی از خط لوله با فشار نام برده پاسخگوی نیاز ساکنان و شاغلان مناطق مسکونی و تجاری بوده و خواهد بود.

زمانی که می خواهیم یک مجرای ورودی کوچک روی خط و مسیر لوله ایجاد کنیم می توانیم با استفاده از اتصال تی سرویس یک انشعاب دو اینچی از خط بگیریم. معمولاً برای نصب ونت روی خط لوله از همین روش استفاده می شود. ونت ها در واقع حکم دریچه خروجی لوله را دارند که بسیاری از مکانیزم های تنظیماتی و کنترلی روی آن ها قابل انجام است. به همین دلیل در اغلب فرایند های پایپینگ محل هایی برای نصب پیش بینی شده است. از خروجی های ونت می توان سیال را تخلیه کرد، فرایند های کنترل بازرسی از محل های مختلف خط لوله را انجام داد. همچنین می توان در صورت نیاز به کاهش فشار یا بالعکس از آن بهره برد و بسیاری موارد دیگر. به همین دلیل این انشعاب های کوچک جایگاه حائز اهمیتی در خطوط لوله ایفا می کنند.

برای انشعاب گیری به منظور نصب ونت نیز یکی از بهترین ابزار ها اتصالات تی سرویس می باشند که هم فرایند هات تپ و هم نحوه بهره برداری از ونت را تسهیل می کنند. در بسیاری از موارد ونت ها در همان مرحله پایپینگ پیش بینی شده و به اندازه مورد نیاز روی خطوط و مسیر لوله نصب می شوند. در این شرایط نیازی به اجرای هات تپ و نیز استفاده از تی سرویس نیز نخواهد بود، اما در بسیاری از موارد دیگر و بنا به دلایلی نیاز به نصب ونت روی خط لوله حاوی سیال احساس می شود. این موارد به شرح زیر می باشند:

زمانی که در مراحل طراحی مجتمع، پیش بینی های لازم در خصوص ونت ها صورت نگرفته باشد یا به صورت ناقص انجام شده باشد. به عبارتی دیگر ممکن است در زمانی که مجتمع پالایشگاهی، پتروشیمی یا هر واحد دیگر در مرحله طراحی و ساخت باشد و در این فاز پیش بینی های لازم در خصوص ونت ها صورت گرفته نباشد. در چنین شرایطی تنها پس از بهره برداری از خط است که مدیریت مجموعه متوجه کاستی ها و نقص های مجتمع خود خواهد شد و چاره ای جز انشعاب گیری به روش هات تپ برای نصب ونت نخواهد داشت. در این شرایط استفاده از اتصالی نظیر تی سرویس با استفاده از هات تپ راه گشا خواهد بود.
زمانی که مجتمع در مرحله بهره برداری می باشد و به یکباره طرح جدیدی وارد پروژه می شود و نیاز به نصب ونت احساس می شود. برای مثال مجتمع در صدد است به منظور افت فشار یا تزریق سیال و سایر مواد به لوله دسترسی پیدا کند. در این شرایط اجرای عملیات هات تپ با استفاده از اتصال تی سرویس قابل توجیه است.
زمانی که بخشی از فرایند ها دچار اختلال یا آسیب دیدگی می شوند، ممکن است تیم مهندسی جهت رفع ایراد و اقدام اصلاحی نیاز به ایجاد ونت را احساس کند. در این شرایط نیز انشعاب گیری با استفاده از اتصالاتی نظیر تی سرویس انجام می شود.

عملیات هات تپ از جمله سرویس های زنده خطوط و مسیر لوله است که دارای ویژگی های منحصر به خود است و مجری عملیات موظف است در خصوص تمامی عناصر تعیین کننده آن با بیشترین دقت طرح کارشناسی و اجرا را به انجام برساند. انتخاب اتصال متناسب با عملیات هات تپ از جمله نکاتی است که در پیشبرد عملیات نقش مهمی دارد و باید بهترین اتصال مناسب با شرایط فنی و ایمنی کار برای آن برگزید. اتصال نام برده هم تا جای ممکن باید کم ترین فشار را بر مجموعهو شرکت وارد کند و هم این که کاملا شرایط ایمنی و فنی خط را تضمین و ضمانت کند. اتصال تی سرویس در زمانی که عملیات های سایز کوچک و پایین انجام می شود از اتصالات مناسب برای انشعاب گیری است. مجری عملیات ضمن بررسی سایر متغیر ها نظیر فشار و دمای سیال، نوع لوله و جنس آن و مواردی از این دست امکان انجام عملیات با تی سرویس را بررسی می کند و در صورتی که تشخیص بر امکان استفاده از آن باشد تی سرویس را برای انجام هات تپ برمی گزیند.

اما به طور کلی باید گفت چه در عملیات های هات تپ انشعاب گرم چه با استفاده از اتصال دستگاه های اسپیلیت تی و ولو چه با به کار گرفتن دستگاه هات تپ یا تی سرویس و … ایمنی حرف اول را می زند. چرا که عملیات انشعاب گرک هات تپ عملیاتی پر مخاطره با قابلیت اشتعال و انفجار بالا می باشد . از این رو کارفرمایان و مجریان باید از همان ابتدا و در همان مرحله تهیه فهرست باید به ایمنی توجه داشت. بنابراین در نظر داشتن وسایل مربوطه جهت حفظ امنیت نیروی انسانی و جلوگیری از خسارات احتمالی حرف اول را می زند.

کاربرد کلد کاتر در عملیات استاپل چیست؟

کلد کاتر (cold cutter) دستگاهی است که تحت عنوان لوله بُر سرد یا پَخ زن پنوماتیکی نیز شناخته می شود. از این دستگاه کلد کاتر در عملیات استاپل استفاده ی فراوان و متعدد می شود. هنگامی که با آسیب موضعی خطوط لوله ی طویل و طولانی مواجه باشیم، مسلم است که خارج کردن خط لوله از سرویس دهی دارای هزینه بالا و زیان های بسیار خواهد بود. در این حالت میزان بهره برداری از خط لوله پایین آمده و کاهش می یابد و برای مدتی خدمات رسانی به نقاط پایین دست لوله متوقف خواهد شد و زمان بهره برداری دوباره از لوله نا مشخص و نا معلوم خواهد بود. در این وضعیت است که برای جلوگیری از توقف جریان سیال خط لوله و جلوگیری از عدم بهره برداری، از عملیات استاپل استفاده می کنند. پروژه های استاپل متعددی در سراسر کشور عزیزمان توسط شرکت پیشگام صنعت ابزار به اجرا در آمده که در این پروژه ها از دستگاه کلد کاتر به جهت برش سرد لوله و پخ زنی آن استفاده شده است.

عملیات استاپل

در عملیات استاپل قسمتی از خط لوله را که دچار آسیب موضعی شده است را ایزوله می کنند و جریان عبوری از این ناحیه را به طور موقت به مسیر فرعی دیگری به نام بای پس هدایت می کنند. برای اجرای عملیات استاپل از دستگاه های هات تپ، استاپل و کلد کاتر استفاده می کنند که هر کدام از این دستگاه ها وظیفه و مسولیت اجرای یک قسمت از عملیات استاپل را بر عهده دارد. از دستگاه هات تپ به منظور ایجاد دو برش هات تپ بر روی خط و مسیر لوله استفاده می شود تا از این دو برش برای ایجاد خط لوله ی فرعی موقتی یا بای پس استفاده کنند. از دستگاه استاپل به منظور انسداد و ادامه ی موقت قسمت آسیب دیده ی خط لوله استفاده می کنند. از دستگاه کلد کاتر نیز به منظور برش قطعه لوله ی جدید و بدون نقص فنی و هم سایز قطعه لوله ی آسیب دیده استفاده می کنند تا جایگزین لوله ی آسیب دیده در خط لوله شود.

در پایان عملیات استاپل بخشی از خط لوله که دچار آسیب دیدگی، پوسیدگی و نشتی و یا نشتی شده است عاری از جریان سیال می گردد. جریان عبوری از این موضع را در پشت منطقه ی آسیب دیده وارد لوله ای فرعی به نام بای پس می کنند. طراحی بای پس به گونه ای است که جریان فرعی را در جلوی منطقه ی آسیب دیده دوباره به خط لوله اصلی باز می گرداند. منطقه ی آسیب دیده توسط پلاگ ها دستگاه استاپل و با دو حفره ی جداگانه مسدود می شوند. جریان باقی مانده در موضع آسیب دیده توسط شیر های ایزوله خالی می شوند. سپس قطعه لوله ی آسیب دیده را با استفاده از عملیات برشکاری از خطو مسیر لوله جدا می کنند. حالا باید قطعه ی لوله ی جدیدی را با کمک عملیات جوشکاری و یا فلنج ها به خط لوله پیوند بزنند. این قطعه لوله بدون آسیب و هر گونه نقص است و ابعاد و اندازه های آن و زاویه بندی لبه های آن از پیش درون کارگاه و توسط دستگاه کلد کاتر انجام شده است.

دستگاه کلد کاتر cold cutter machine

دستگاه کلد کاتر دستگاهی پرتابل یا قابل حمل است که می تواند لوله هایی با سایز ۶ تا ۷۲ اینچ را برش بزند تا بتوانند عملیاتی پر بازده را برای مجموعه به دنبال داشته باشد. این دستگاه بر روی لوله نصب می شود و به دور لوله می گردد و با استفاده از کاتر خود لوله را به صورت کاملاً دقیق و منظم برش می دهد.

از این دستگاه می توان در بیشتر شرایط عملیاتی استفاده کرد. برشی که این دستگاه بر روی لوله ایجاد می کند به صورت سرد است. پس نمی توان انتظار داشت که همچون عملیان هات تپ اشتعال و انفجار در حین برش به وجود بیاید. همچنین در محیط های عملیاتی زیر سطح آب نیز می توان از کلد کاتر استفاده کرد.

اما برای ساخت قطعه لوله ی جدید و بدون نقص فنی در عملیات استاپل ابتدا سایز و قطر و یا اینچ خط لوله را به طور دقیق مشخص می کنند. سپس طول منطقه ی آسیب دیده را اندازه گیری می کنند. جنس خط لوله و ضخامت آن نیز از دیگر پارامتر هایی است که باید در این مرحله مشخص شود. با استفاده از این پارامتر ها قطعه لوله همسان با خط لوله را انتخاب کرده و طول این لوله را با استفاده از دستگاه کلد کاتر هم اندازه ی منطقه ی آسیب دیده می برند.

این دستگاه را بر روی لوله نصب می کنند. قرار گیری برش زن سرد بر روی توسط زنجیر های کششی خود دستگاه انجام می شود و نیازی به استفاده از اپراتور نخواهد بود. سطح نهایی و اخری برش توسط این دستگاه بسیار صاف است و نیازی به ماشین کاری ندارد.

در صورتی که اتصال این قطعه لوله بر روی خط لوله با استفاده از جوشکاری باشد وظیفه ی پخ زنی این لوله را نیز به کلد کاتر می سپارند. کلد کاتر لبه های سطح برش را به صورت زاویه دار برش می زند و همین موجب به وجود آمدن حفره ای برای جوشکاری می شود تا جوشکار بتواند تورچ جوشکاری را در این شیار متمرکز کند و جوش بهینه ای را در انتهای کار تحویل دهد.

نصب دستگاه برش زن سرد بر روی لوله بسیار آسان است.
سرعت برش ۱ min/inch of dia برای ضخامت های استاندارد خط لوله است.
نصب این دستگاه بر روی لوله های افقی یا عمودی میسر است.
عمر این دستگاه به علت ساختار قدرتمند آن بسیار طولانی است.
کلد کاتر می تواند انواع لوله های فولاد کربی، استنلس استیل، آهن چکش خوار، آهن ریخته گری و بسیاری از آلیاژ های مناسب را به صورت ماشین کاری شده برش دهد.

پس از برش قطعه لوله متناسب با طول موضع آسیب دیده از خط لوله، قطعه را به محل عملیات منتقل می کنند و با استفاده از عملیات جوشکاری یا با استفاده از فلنج ها به خط لوله پیوند می زنند. سپس لوله ی فرعی یا بای پس از از محل خود جدا می کنند و پلاگ های مسدود کننده ی استاپل را نیز از محل خود خارج می کنند. در این موقعیت جریان وارد خط لوله ی اصلی می شود و خط لوله بدون توقف در بهره برداری و خدمات رسانی، تعمیر خواهد شد.

به طور کلی باید گفت که در عملیات استاپل با استفاده از دستگاه کلد کاتر توجه به در نظر گرفتن موارد ایمنی این عملیات از عملیات های پر بازده با هزینه کم و رضایت بالا برای مشتریان عزیز صورت می گیرد.

الزامات نصب اسپیلیت تی

نصب اسپلیت تی روی لوله به همان میزان طراحی و ساخت این اتصال دارای اهمیت است و مجری و کارفرما هات تپ باید با دقت فرایند نصب اسپلیت تی را انجام دهد.

هات تپ خطوط لوله و مخازن یکی از فرایند ها در خدمات خطوط و مسیر لوله می ‌باشد که عدم توجه به ساز و‌کارهای فنی آن روند پیشبرد پروژه را تقریباً ناممکن خواهد کرد. از این رو نصب اسپلیت تی تجزیه و تحلیل تمامی بخش ‌ها و اجزای فرایند هات تپ از الزاماتی است که مستقیماً متوجه مجری انجام عملیات هات تپ خواهد بود. البته بخشی از این الزامات از جمله نصب اسپلیت تی مربوط به کارفرما و دریافت کننده سرویس هات تپ می ‌باشد اما در این مورد نیز مجریان هات تپ موظفند وظایف مربوطه را به اطلاع کارفرما برسانند، چرا که احتمال می‌رود کارفرمایان به جهت عدم آشنایی درک صحیح و کاملی از وظایف خود در قبال فرایند هات تپ نداشته باشند.

از جمله فرایندهای اصلی در مراحل آماده سازی هات تپ، ساخت و تهیه اتصالات و نصب آن ها روی خطوط لوله می باشد. از جمله این فرایند ها نصب اسپلیت تی می باشد. دستگاه هات تپ مستقیما نمی تواند روی لوله عملکرد داشته باشد، بلکه بایستی ابتدا به ساکن اتصالات مورد نیاز آن را فراهم کرده و آن ها روی لوله نصب کرد. عملکرد صحیح این اتصالات ضامن اجرای عملیات هات تپ به بهترین نحو ممکن خواهد بود و از سوی دیگر نیز عدم اجرای مناسب آن ها می تواند بر فرایند آسیب وارد کند. اتصالات اگر به درستی عمل نکننده ایرادات متعددی می تواند گریبان گیر کار هات پت شود، که نشتی از محل اتصالات پیش و پا افتاده ترین شان است. اتصال و نصب اسپلیت تی یکی از این اتصالات است. اصولا دلایل استفاده از اسپلیت تی در عملیات هات تپ را می توان به شرح زیر برشمرد:

۱- دستگاه هات تپ بر حسب ماهیت کارکردی خود نمی تواند مستقیما روی لوله نصب شود. این دستگاه دارای یک نگهدارنده و آداپتور برای کاتر است که دارای سر فلنج دار است. به عبارتی دیگر دستگاه هات تپ را می توان به مجموعه ای نصب کرد که دارای سر فلنج دار به سایز مورد نظر آداپتور هات تپ باشد. بنابراین برای این که بتوانیم فرایند هات تپ را به درستی انجام دهیم ابتدا باید اتصالی را تهیه کنیم که دارای سر فلنج دار بوده و از طریق آن بتوان دستگاه هات تپ را روی لوله نصب کرد.

۲- نکته مهم دیگر کنترل جریان سیال و مدیریت دستگاه در حین اجرای عملیات هات تپ است. چنان که می دانیم به محض ایجاد اولین سوراخ روی لوله از طریف دستگاه، سیال از محل سوراخ به بیرون منتشر می شود. از آن جا که تا زمان اتمام عملیات انشعاب گرم، دستگاه هات تپ و اتصالات روی لوله جریان سیال را آب بندی می کنند مشکلاتی نظیر نشتی و همانند ان نخواهیم داشت، اما در زمانی که می خواهیم دستگاه را باز کنیم و از خط لوله جدید بهره برداری کنیم، طبیعتا دچار بروز نشتی خواهیم شد. ممکن است به این معضل این گونه پاسخ داده شود که می توان با بستن فلنج کور بلافاصله پس از شروع نشتی از تدوام آن جلوگیری کرد، اما نکته در این است که اولا فشار سیال معمولاً بالاتر از آن است که نیروی انسانی بتواند فلنج کور را با توجه به فشار سیال روی انشعاب جدید گذاشته و آن را ببندد. بنابراین باید پیش از باز کردن دستگاه هات تپ از مجموعه فکری به حال این موضوع کرده باشیم و جریان سیال از محل سوراخ شده و برش شده را متوقف نماییم. بدیهی است که نصب یک ولو متناسب با سایز انشعاب و فشار سیال بهترین راهکار خواهد بود.

ولو متناسب با شرایط و مشخصات فنی خط لوله و سیال انتخاب می شود و روی مجموعه نصب می شود. چنان که می دانیم، معمولاً ولوها دارای دو سر فلنج دار می باشند که از دو سو، به دو طرف خط لوله نصب می شوند. بنابراین ولوها معمولاً به واسطه فلنج روی لوله نصب می شوند. پس بدیهی است که ولو را نیز نمی توان مستقیما روی لوله نصب کرد، بلکه پیش از ان باید یک اتصال فلنج دار روی لوله نصب شده باشد تا بتوانیم ولو را روی آن ببندیم. این اتصال اسپلیت تی خواهد بود. البته در اغلب موارد از نصب اسپلیت تی استفاده می شود، اما در شرایط خاص و تحت فشارها، یا روی خطوط لوله و مخازن با سایزهای بزرگ نمی توان از اسپیلیت تی استفاده کرد و بهتر است از اتصالات دیگر بهره گیری شود. در هر صورت ولو برای این که مجرایی ارتباطی به خط لوله داشته باشد و بتواند جریان سیال درون لوله را مهار کند باید روی یک اتصال سه شاخه فلنج دار نصب شود. دستگاه هات تپ نیز طبیعتاً روی سر دیگر فلنج ولو نصب خواهد شد و به این ترتیب شرایط برای انجام عملیات هات تپ به بهترین نحو فراهم خواهد شد.

۳- دیگر دلیل استفاده از اسپلیت تی برای خطوط لوله و ضمن اجرای عملیات هات تپ، ممانعت از آسیب دیدگی خط لوله بعد از برش گرم ناشی از فرایند انشعاب گرم خواهد بود. انشعاب گرم هات تپ برای این که بتواند عملکرد خود را به بهترین شکل ممکن ایفا کند، برای مشخصات و شرایط فنی خود را حفظ کرده و تا جای ممکن دچار کمترین کژدیسگی و تغییر ماهیت نشود. از سوی دیگر ضمن برش گرم لوله از طریق انشعاب گرم یا هات تپ، چنان که می دانیم بخش بریده شده خط لوله ارگانیسم منطقی پیشین خود را از دست داده مستعد تغییر شکل در نتیجه فشارهای جانبی جدیدی خواهد شد که پیش از برش موضوعیت نداشتند. در نتیجه خط لوله در بخش بریده شده مستعد بروز رویدادهایی می شود که به مرور باعث می شود شکل و تقارن خود را از دست بدهد و به این ترتیب یک مجموعه خط لوله را دچار آسیب کند و عملکرد آن را خدشه دار کند. از این رو و به منظور اجتناب از چنین رویدادی از نصب اسپلیت تی استفاده می شود. اسپلیت تی یک استحکام قدرتمند بوده و مانع آسیب دیده لوله می شود. اتصال اسپیلیت تی همچون کمربند لوله را دورتا دور خود پوشش می دهد و اجازه نمی دهد که لوله در معرض فشار های جانبی از نوع آن چه گفته شد فرم و کارکرد خود را از دست بدهد.

البته تحقق نکات فوق مشروط به آن است که در طراحی و محاسبه، و نیز فرایندهای ساخت و نصب اسپلیت تی بیشترین دقت و اهتمام صورت گرفته شده باشد. سازنده اسپلیت تی باید اطلاعات دقیق خط لوله و سیال را از مشتری دریافت کرده و بر حسب آن فرایند های طراحی و ساخت، و نصب اسپلیت تی را روی لوله انجام دهد. همچنین هماهنگی و رابطه فنی تنگاتنگ میان سازنده اسپلیت تی و مجری عملیات هات تپ نیز از الزامات فرایند اجرایی هات تپ محسوب می شود. از آن جا که اتصال مذکور برای انجام عملیات انشعاب گرم هات تپ ساخته می شود، نظر مساعد تیم اجرایی و مهندسی هات تپ در این زمینه واجد اهمیت اساسی است، چرا که در نهایت این مجری هات تپ است که بایستی از اتصال ساخته شده و نصب شده روی خط لوله استفاده نماید. بنابراین معمولاً مجریان عملیات هات تپ فرایندهایی سخت گیرانه برای اجرای عملیات پیاده می کنند که شامل دستورالعمل ها و روش های اجرایی ویژه ای است. آن ها همچنین صحت عملکرد در نصب اسپلیت تی ساخته شده را از هر بحاظ مورد بررسی قرار می دهند و تست های جوش و فشار لازم را روی آن ها انجام می دهند تا نسبت به عملکرد صحیح دستگاه اطمینان حاصل کنند.

امیدواریم این بخش از الزامات نصب اسپیلیت تی برای شما مفید واقع شود.

برای دیدن ویدیو های بیشتر به اپارات مراجعه کنید.

اسپیلیت تی – اتصال سه راهی

دستگاه اسپلیت تی در واقع نام اتصال سه راهی خطوط لوله است که برای گرفتن نشت خطوط لوله در حین عملیات هات تپ و یا در نشتی گیری از لوله ها مورد استفاده قرار می گیرد. اسپلیت تی را می توان پر کاربرد ترین اتصال لوله در عملیات هات تپ بر شمرد. اتصال اسپیلیت تی پس از نصب بر روی خط لوله سه مسیر را برای حرکت سیال به وجود می آورد. دو مسیر اصلی در اینجا وجود دارد که مربوط به جریان سیال درون خط لوله ی اصلی است و مسیر سوم در واقع مسیری فرعی است که مربوط به جریان سیال در لوله ی انشعابی است. هات تپ عملیاتی است که در آن از خطوط لوله ی تحت فشار (دارای جریان)، انشعاباتی تهیه می شود. در هات تپ جریان سیال درون لوله را قطع نمی کنند و عملیات را بر روی خط لوله ای انجام می دهند که سیال درون آن جریان دارد. از این رو برای جلوگیری از بروز نشتی پس از ایجاد برش بر روی خط لوله بایستی اتصالاتی را بر روی آن نصب کنید تا بعد برش زدن خط لوله سیال به محیط بیرونی وارد نشود.

اتصالات خط لوله

اتصالات خط لوله با ر های گوناگونی آماده می شوند. این اتصالات انواع مختلفی دارند که اتصال اسپلیت تی مهم ترین و پرکاربردترین این اتصالات است. پروسه ی ساخت دستگاه اسپلیت تی و پرداخت آن الزاماً همراه با دقت فراوان پایان می یابد. اتصالات سازه هایی هستند که پس از نصب بر روی خط لوله به طور دائم در جای خود مستقر خواهند بود و با پایان گرفتن عملیات هات تپ از روی لوله جدا نمی شوند.

تهیه ی نقشه اسپیلیت تی

برای تهیه ی نقشه اتصال اسپیلیت تی ابتدا تیم مهندسی و فنی وارد منطقه ی عملیاتی می شوند تا مسیر لوله را بررسی کنند. در این بررسی ها باید مؤلفه ها و پارامتر هایی را اندازه گرفته و آن ها را مشخص کنند تا با استفاده از این موارد بتوانند نقشه ی اتصال را طرح ریزی کنند. این پارامتر ها و مؤلفه ها عبارت اند از، سایز لوله اصلی و انشعابی، ضخامت لوله، متریال سازنده ی لوله یا جنس لوله و در آخر فشار، دما و ماهیت سیال.

سیال های شناور درون لوله می توانند از نوع گازی یا مایع باشند. هر کدام از این سیال ها ماهیت منحصر به فردی را دارند. برخی از آن ها رغبتی برای ورود به واکنش های شیمیایی ندارند اما برخی دیگر و مخصوصا گاز ها به سرعت دچار فعل و انفعالات شیمیایی می شوند. علاوه بر این موارد خطر آتش سوزی و انفجار نیز می تواند یکی از ریسک های لاینفک کار با بسیاری از سیالات باشد.

با استفاده از مؤلفه های ذکر شده نقشه ی اتصال را طرح ریزی و تهیه می کنند. سپس نقشه را به برشکار لیزری می دهند تا الگوی دستگاه اسپلیت تی را بر روی ورق ها و قالب های پلاستیکی پیاده کرده و تحویل دهد. از قالب های پلاستیکی به عنوان الگو برای برش قطعه های مختلف اسپلیت تی استفاده می شود.

روند ساخت اسپلیت تی

در روند ساخت این اتصال ابتدا قطعه لوله را از قسمت طولی توسط هوابرش یا هواگاز برش داده می شوند. می توان این قطعه لوله را توسط دیگر دستگاه های برش در عملیات هات تپ مثل دستگاه برش بولینگ برش داد. تفاوت این دو روش برش به این گونه است که در برش با هواگاز کار توسط کاربر یا اپراتور انجام می شود اما دستگاه برش بولینگ یا استفاده از یک ریل بزرگ و تعدادی ریل کوچک که بر روی خود دارد حرکت می کند. در هوابرش پلیسه و توده های ذوب شده بر روی بدنه ی اتصال باقی می ماند و همچنین ابعاد و لبه های برش خیلی منظم نیست اما برش با دستگاه بولینگ، برشی یکدست و تمیز را به شما تحویل می دهد.

هنگامی که یک قطعه لوله را از قسمت طولی برش می دهند، دو قطعه مجزا به دست می آید که مقطع نیم دایره دارند. هر کدام از این دو قطعه با نام پد شناخته می شوند. اسپیلیت تی به معنی دو تکه است و منظور از آن دو پد اسپیلیت تی می باشد.

پس از ساخت دو پد، نوبت به دستگاه نیپل می رسد که یکی دیگر از عوامل فرآیند هات تپ به شمار می رود. نیپل را نیز با استفاده از قطعه کوچکی از یک لوله می سازند. سایز قطعه لوله ای که برای ساخت پد ها به کار می برند با سایز خط لوله ی اصلی هماهنگی دارد. اما قطعه لوله ای که برای ساخت نیپل مورد استفاده قرار می گیرد باید با سایز لوله ی انشعابی هم خوانی داشته باشد. در واقع پد ها سر تا سر لوله ی اصلی را پوشش می دهند اما نیپل مسیری است که در انتها به لوله ی انشعابی متصل می شود. ابتدا برشی به اندازه ی قطر نیپل، بر روی یکی از پدها ایجاد می کنند. سپس دور تا دور نیپل را بر مقطع برش جوش می دهند. بر روی نیپل نیز یک فلنج قرار می گیرد. فلنج را به منظور متصل کردن اتصال به ولو بر روی اسپلیت تی می بندند.

جوشکاری نیپل و فلنج و پد ممکن است با استفاده از روش های جوشکاری و جوش آرگون و یا قوس الکتریکی انجام شود.

لبه های پدها را با استفاده از سنگ فرز پَخ زنی می کنند. پخ زنی به معنی زاویه دادن به لبه های قطعات فلزی است. این لبه ها را زاویه دار می کنند تا هنگامی بر روی خط لوله قرار می گیرند زاویه ی هرکدام از پدها با دیگر موجب به وجود آمدن شیاری شود تا جوشکار بتواند درون این شیار عملیات جوشکاری را انجام دهد و با لوله تماس چندانی نداشته باشد. در واقع پخ زنی هم موجب ایمنی جوشکاری و هم موجب سهولت آن خواهد شد.

از آنجا که اسپلیت تی و دیگر اتصالات خطوط لوله به طور دائم بر روی خط لوله باقی می مانند بنابراین باید سازوکاری ترتیب دید و سطح آن ها طوری مورد پردازش قرار داد تا موجب افزایش طول عمر سطح آن شد. در صورتی که سطح سازه را در مقابل عواملی همچون پوسیدگی، زنگ زدگی، خوردگی و غیره بیمه نکنیم، آنگاه ممکن است اتصال پس از نصب بر روی خط لوله به سرعت موجب پوسیدگی و زنگ زدگی شود و هزینه های زیادی را جهت تعویض و تعمیر به دنبال داشته باشد.

پس از اعمالی همچون جوشکاری و برشکاری توده ها و پلیسه های جوش و براده بر روی سطح اتصال باقی می ماند. این موارد بر روی سطح خلل ایجاد می کنند و موجب می شوند رنگ کاری بر روی اسپیلیت تی به درستی انجام نشود. برای از بین بردن این موارد از عملیاتی نظیر سندبلاست استفاده می کنند. سندبلاست با استفاده از پاشش همراه با فشار ماسه و ذارت ریز شن به سمت سازه انجام می شود. ضربه هایی که توسط این ماسه ها به سطح اتصال وارد می شود موجب می شود تا تمامی این توده ها از بین بروند. برای از بین بردن توده ها و پلیس هایی که با سندبلاست برطرف نمی شوند از سیم فرزکاری استفاده می شود. سیم EDM بر روی دستگاه فرز بسته می شود و بر روی سطح ناهموار کشیده خواهد شد تا در نهایت سطحی صاف و عاری از توده های جوش را حاصل نماید.

پس از اینکه سطح اسپیلیت تی کاملا یکنواخت و هموار شد آنگاه اسپلیت تی را با استفاده از موم پروکسی پوشش می دهند. این موم موجب می شود رنگ به درستی و با طول عمر زیاد بر روی سازه باقی بماند. موم پروکسی همچنین مانع از قرار گیری سطح فلزی اسپلیت تی در معرض اکسیژن و به تبع آن زنگ زدگی می شوند. پس از این مرحله نیز اسپلیت تی را رنگ می کنند و سپس آن را برای اتصال بر روی خط لوله به فاز عملیاتی منتقل می کنند. اسپیلیت تی اتصال مستحکمی است که مقاومت لازم را در نقطه ی خروجی انشعاب دارد. اتصال اسپیلیت تی در زمانی که فشار خط لوله در نقطه ی انشعابی بالا باشد بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.

کارکرد دستگاه اسپیلیت تی

کارکرد دستگاه اسپیلیت تی و نقش ان در فرایند هات تپ بسیار مهم و بسزاست. باید گفت اسپلیت تی و سدل نیپل رایج ترین نوع اتصالات در مورد انجام عملیات هات تپ در راستای فرایند انشعاب گیری از خطوط لوله و ایجاد انشعاب های جدید می باشد. در اصل این اتصالات ورودی انشعاب جدید هستند و در صورت ایجاد هر ایرادی در اجزا و اتصالات‌ ان ها منشاء خطرات جبران ناپذیری به وجود می اید. از این رو کارکرد دستگاه اسپیلیت تی مناسب آنها از الزامات در فرایند های مربوط به خطوط لوله می باشد. اما به طور کلی کارکرد دستگاه اسپیلیت تی و نقش ان را باید به بخش های زیر تقسیم کرد:

نقش ها و کارکرد ها

۱- ایجاد ورودی انشعاب جدید: هنگامی که یک مجتمع صنعتی قصد داشته باشد روی خطوط لوله موجود یک انشعاب جدید ایجاد کند، قطعا نیاز به سوراخ کردن لوله و نصب یک لوله انشعابی جدید می‌باشد، اما طبیعتاً این خواسته به راحتی نیست و نمیتوان لوله را مستقیماً روی بخش بریده شده نصب کرد، مخصوصا در صورتی که لوله حاوی سیال باشد و عملیات انشعاب گیری از روش‌هایی نظیر هات تپ و … انجام خواهدشد. در این شرایط یک دستگاه اسپلیت تی روی لوله نصب شده و انشعابی جدید بر روی خطوط لوله ایجاد می شود در واقع اسپلیت تی مجرای آغازی و گره گاه انشعاب جدید محسوب خواهد شد.

۲- جلوگیری از کشش و دفرمه شدن بخش بریده شده لوله: همان طور که اشاره شد کارکرد دستگاه اسپلیت تی در نقش ورودی انشعاب جدید دقیقاً روی بخشی از لوله نصب گردیده است که سوراخکاری روی آن انجام شده است. بخش سوراخ شده لوله به جهت ایجاد انشعاب جدید در مقابل فشار سیال و فشار خود لوله بسیار در معرض تنش خواهد بود. به طوری که در صورت کنترل نکردن آن ممکن است لوله موجود و سوراخ انشعابی ایجاد شده از محل برش دچار کژتابی شود. بنابراین لوله اصلی، محل بریده شده و به دنبال آن لوله انشعابی فرم خود را از دست داده و این مجموعه معیوب به مرور آثار مخرب خود را بروی عملیات بروز خواهند داد. همانطور که می دانید اسپلیت تی یک اتصال سه راهی محکم است که روی در محل گره لوله اصلی و انشعاب ایجاد شده و مانع تنش های کششی و مواردی این چنین روی این دو لوله میشود. بنابراین در فرایند طراحی و ساخت اسپلیت تی باید به این نکته توجه داشت که مهم ترین کارکرد اسپلیت تی داشتن توان حفظ شرایط لوله ها و ممانعت از دفرمه شدن آن‌ها می باشد.

۳- مجرای نصب اتصالات و ابزار های اندازه گیری: خصوصاً در مواقعی که خط لوله به بهره برداری رسیده و حاوی سیال است باید بدانید دسترسی به داخل آن از طریق عملیات ‌های ساده‌ چون برش سرد و… ممکن نیست؛ در این شرایط یک دستگاه اسپلیت تی روی لوله نصب و عملیات هات تپ به جهت دسترسی پذیری خط انجام می ‌شود. بنابراین کارکرد دستگاه اسپیلیت تی نقش مجرایی را ایفا می ‌کند که به واسطه آن و بعد از انجام عملیات هات تپ خط لوله در دسترس قرار می‌ گیرد. حال می‌توان با ایجاد تدابیر مهندسی اتصالات تجهیزات کنترلی یا ابزار اندازه گیری و … را نصب کرد. این امر از جمله کارکرد های مؤثر و مفید دستگاه اسپلیت تی به شمار می رود. چه بسا نیاز به این باشد که در محل مورد نظر ولو کنترل نصب شود. یا ممکن است نیاز به نصب گیج یا سایر ابزار های اندازه گیری فشار، دما و جریان سیال باشد. در این شرایط نیز اسپلیت تی بهترین نوع اتصال برای بازدهی محسوب می ‌شود. همچنین اکثرا بعد از نصب اسپلیت تی یک ولو روی آن نصب خواهد شد. مخصوصاً برای انجام عملیات هات تپ نصب ولو ضروری است. این ولو به تنهایی نقش کنترل جریان سیال روی انشعاب جدید را ایفا خواهد کرد چرا که در مواقع ضروری می‌ توان به راحتی و با بستن یا باز کردن ولو جریان سیال درون انشعاب جدید را کنترل و مدیریت کرد.

انواع دستگاه اسپلیت تی

اسپلیت تی و کارکرد دستگاه اسپیلیت تی را از وجه های مختلف دارای انواع متعددی است که با توجه به نیاز مشتریان انتخاب و ساخته می‌ شود. گرچه فرایند ساخت اسپلیت تی تقریباً در تمامی موارد مشترک است، اما هر کدام ویژگی‌ های خاص خود را دارند که مراحل ساخت را نسبت به یکدیگر کمی متفاوت می‌ گرداند. قبل از انتخاب نوع دستگاه اسپلیت تی طبیعتاً اطلاعات اولیه مورد نیاز از جمله نیاز مشتری، مشخصات فنی خط لوله و سیال دریافت می‌ شود تا نسبت به انتخاب و فراهم متریال‌ مورد نیاز برای ساخت اسپلیت تی اقدام شود. طبیعتاً جنس لوله، ضخامت آن، دمای سیال و فشار آن مواردی هستند که در انتخاب نوع متریال ‌ها نقش حائز اهمیتی ایفا می‌کنند. در صورت به وجود امدن خطا در انتخاب متریال‌ فرایند مخصوصا پس از نصب و بهره برداری خطراتی را تجربه خواهد کرد که رفع نکردن آن ها می تواند بسیار آسیب‌زا خواهد باشد. مهندسین سازنده اسپلیت تی همزمان با فراهم سازی متریال‌ ها باید با در نظر گرفتن نوع اسپلیت تی مورد نیاز مشتری نیز مطالعات و طراحی های لازم را صورت دهد.

معیار ها

معیارهای انتخاب نوع با در نظر گرفتن کارکرد دستگاه اسپلیت تی از نظر سازنده به شرح زیر خواهد بود:

۱- سایز لوله و انشعاب: از نظر سایز اسپلیت تی ها یا به صورت سایز به سایز ساخته می‌ شوند و یا سایز انشعاب کوچک تر از سایز لوله اصلی خواهد بود. در صورتی که انشعاب مورد نیاز هم سایز با سایز لوله اصلی باشد اسپلیت تی به صورت سایز به سایز ساخته می‌شود. به عبارتی قطر نیپل اسپلیت تی که محل ورودی لوله انشعابی می‌ باشد با قطر لوله اصلی مساوی خواهد بود. اما در برخی موارد انشعاب جدید باید سایزی کوچک تر از سایز لوله اصلی داشته باشد. در این شرایط سایز اتصال انشعابی ‌بایستی کوچک تر از سایز پد سدل اسپلیت تی و لوله اصلی باشد. لذا قطر نیپل کوچک تر خواهد بود. انتخاب هر یک از این موارد بستگی به درخواست مشتری و نوع استفاده‌ ان خواهد داشت که اسپلیت تی مذکور ایفا خواهد کرد.

۲- نوع اتصال: در اغلب مواقع اسپلیت تی به صورت جوشکاری ساخته می شود، به عبارتی طراحی و ساخت اسپلیت تی به شکلی است که در نهایت با روش جوشکاری روی لوله اصلی نصب شود. اما در برخی موارد با توجه به کارکرد دستگاه اسپیلیت تی مکانیکی مورد نیاز خواهد بود. یعنی اسپلیت تی نه از طریق جوشکاری بلکه با اتصالات پیچ و مهره ای روی خطوط لوله نصب می‌ شود. این مورد در حالی است که به هر دلیل امکان جوشکاری روی لوله اصلی وجود نداشته باشد. حتی ممکن است جنس لوله طوری باشد که جوشکاری روی آن ممکن نیست؛ برای مثال خطوط لوله پلی اتیلن یا بتن و… قابلیت جوشکاری ندارند. در این شرایط دستگاه اسپلیت تی مکانیکی ساخته شده و روی لوله پیچ و مهره می شود. در شرایطی که لوله قابلیت جوشکاری داشته ‌باشد اما خطراتی چون بروز احتراق و اشتعال، وجود مواد سمی و خطرناک درون لوله مجری را مجبور می کند که از جوشکای روی لوله اجتناب کند. البته در این زمینه با اتخاذ تدابیر مهندسی جوشکاری ممکن خواهد بود اما برخی موارد مشتری ترجیح می‌دهند از اسپلیت تی مکانیکی به جای جوشکاری استفاده کنند تا احتمال بروز خطرات مذکور را به صفر برسانند. گرچه که نصب اسپلیت تی با جوشکاری در صورت رعایت استاندارد های جوش مطمئن تر است اما کارکرد دستگاه اسپلیت تی مکانیکی نیز طبق اصول مهندسی و با لحاظ مشخصات فنی خط لوله و سیال ضریب اطمینانی کمتر از اسپلیت تی جوشی نخواهد داشت.

۳- زاویه اسپلیت تی: در اکثر مواقع از اسپلیت تی های 90 درجه استفاده می شود، یعنی زاویه نیپل اسپلیت تی با لوله اصلی 90 درجه خواهد بود چرا که در اکثر اوقات انشعاب های جدید عمود بر خطوط لوله هستند، اما در مواقعی که نیاز به انشعاب گیری زاویه دار نسبت به خط لوله موجود می‌باشد، اسپلیت تی بایستی به صورت زاویه دار طراحی و ساخته شود. برای مثال ممکن است نیاز به انشعاب گیری 30 درجه از خط لوله باشد. در این شرایط نیپل به گونه ای طراحی و روی پد سدل اسپلیت تی نصب می‌شود که نسبت به آن دارای زاویه 30 درجه باشد. تشخیص اینکه اسپلیت تی چه زاویه‌ای نسبت به لوله داشته باشد در اختیار مشتری است اما سازنده و مهندس دستگاه اسپلیت تی می‌ تواند با ارائه مشاوره و در صورت امکان راهکاری برای رفع مسئله و استفاده از اسپلیت تی عمود بر لوله ارائه دهد. در هر صورت، اگر راهی جز استفاده از اسپلیت تی زاویه دار وجود نداشته باشد، سازنده اسپلیت تی بایستی فرایند طراحی و ساخت را بر اساس آن به پیش ببرد.

با توجه به گفته های بالا کارکرد دستگاه اسپیلیت تی و نقش ان در عملیات هات تپ بسیار مهم و بسزاست.

برای دیدن ویدیو های بیشتر به اپارات مراجعه کنید.