گرم کن (آون) الکترود در ساخت اسپلیت تی

ساخت اسپلیت تی یک فرایند چند مرحله ای است که بخش اعظم و مهم آن را جوشکاری قطعات شامل می شود. در واقع نصب و اتصال قطعات اسپلیت تی روی یکدیگر از طریق فرایند جوشکاری به انجام می رسد و از این رو توجه به آیتم ها و مولفه های تعیین کننده جوشکاری در ساحت اسپلیت تی از اهمیت بالایی برخوردار است، خصوصاً این که بدانیم بحث آب بندی و ممانعت از بروز نشتی برای اسپلیت تی از چه اهمیت بالایی برخوردار است. فرایندهای پشتیبانی و فرایندهای اصلی در نصب قطعات این اتصال روی یکدیگر واجد اهمیت بالا است و می توان گفت کیفیت یک اسپلیت تی خوب در درجه اول وابسته به کیفیت جوش آن دارد. این مسأله در خصوص اتصالات split tee جوشی از اهمیت وافری برخوردار است چرا که این اتصال پس از ساخت نیز از طریق روش جوشکاری روی لوله نصب می شود.

برای انجام یک جوشکاری باکیفیت روی خط لوله در درجه اول باید فرایندهای پشتیبانی جوشکاری را به بهترین نحو ممکن به انجام رساند. استفاده از نیروی کار و اپراتورهای متبحر جوشکاری در ساخت اسپلیت تی حرف اول را می زند. فرایند ساخت در اسپلیت تی ها به صورت دستی انجام می شود و به همین دلیل نقش نیروی کار در آن بسیار بالاست. فرایندهای اتوماتیک در ساخت این اتصال کمترین میزان ممکن را دارند و از همین رو باید نیروی کار حرفه ای با امکانات بالا جهت استراحت و تمرکز روی کار اصلی برگزیده شود تا خللی از این جانب متوجه فرایند نشود.

جوشکاری اسپلیت تی روی لوله
ساخت و جوشکاری اسپلیت تی

استفاده از ماشین آلات جوشکاری تنظیم شده و مناسب نیز گام بعدی در یک فرایند ساخت محسوب می شود؛ دستگاه جوش مناسب، کپسول ها و اتصالات گاز و هوا و مواردی از این دست آیتم هایی هستند که باید به بهترین و باکیفیت ترین شکل ممکن در اختیار اپراتور قرار داده شود تا فرایند ساخت با کمترین ایراد ممکن به انجام برسد. فضای محیطی مناسب و عاری از گرد و غبار و باد و باران آیتم دیگری است که برای جوشکاری قطعات اسپلیت تی از اهمیت بالایی برخوردار است. ازاین رو باید فرایند ساخت را در یک کارگاه با جداره و سقف انجام داد، مگر این که شرایط آب و هوایی به ما اجازه ساخت در فضای آزاد را بدهد.

اما یکی از مهم ترین آیتم ها در ساخت اسپلیت تی باکیفیت تهیه متریال های و پشتیبانی فرایند از طریق تجهیزاتی است که متریال را به بهترین نحو ممکن برای جوشکاری مهیا می کنند. بدیهی است بخشی از یک فرایند جوش خوب بستگی به دستورالعمل های فنی ای دارد که در نتیجه مطالعات مهندسی حاصل آمده است و تعداد پاس جوش، نوع جوشکاری و الکترودهای مورد استفاده را مشخص می کند. اما بخش دیگر پشتیبانی فنی فرایند است که شامل ارائه بهترین ابزار و تحهیزات و تأسیسات ساخت می باشد. یکی از این فرایندهای فنی، استفاده از الکترودها تحت بهترین شرایط برای انجام جوشکاری قطعات اسپلیت تی است.

الکترودها علاوه بر این که باید متناسب با دستورالعمل جوشکاری آماده شده باشند و از کیفیت لازم برای جوشکاری مطمئن برخوردار باشند، می بایست دارای شرایط نگهداری خوبی نیز باشند. چنان که می دانیم الکترود پیش از انجام عملیات باید حرارت دهی شده و خشک شده باشد تا آسیبی از ناحیه خود الکترود متوجه جوشکاری اسپلیت تی نشود. فرایند حرارت دهی و خشک کردن الکترودها از طریق آون های الکترود یا الکترود خشک کن انجام می شود. این ابزار متصل به جریان برق، در محفظه بسته خود ایجاد حرارت خشک می کند و با جای گذاری الکترود درون آن می توان آن را برای انجام عملیات جوشکاری و ساخت اسپلیت تی آماده کرد. الکترودها در آون قرار داده می شوند و مدتی درون آن می مانند تا خشک و پخته شوند، باید توجه داشت که تا پیش از نیاز به الکترود، نباید آن را از آون خارج کرد. به محض آغاز فرایند جوشکاری و نیاز به الکترود، از آون خارج شده و با اتصال روی انبر جوشکاری مورد استفاده قرار می گیرد. به این ترتیب رطوبت و هر گونه متغیر مخرب دیگر بر فرایند جوشکاری از ناحیه الکترود دفع شده و می توان نسبت به این متغیر اطمینان حاصل کرد.

در خصوص دستگاه الکترود خشک کن یا آون نیز باید به عملکرد صحیح این دستگاه توجه داشت، صحت اجزا و بخش های آون از اهمیت بالایی برخوردار است. بسیاری از جوشکاران نسبت به این مسأله بی توجه هستند. اتصال ضعیف برق، تنظیم نادرست درجه حرارت آون و باز ماندن در یا وجود سوراخی و حفره روی درب آون مشکلاتی هستند که مانع عملکرد صحیح آون می شوند و باعث می شوند که حرارت دهی و پخت الکترود به خوبی انجام نگیرد. این دست مشکلات بدون شک آثار منفی خود را روی اسپلیت تی خواهند گداشت و محصولی فاقد عملکرد مورد دلخواه حاصل خواهد آمد.

استفاده از برندهای مناسب آون نیز از آیتم های مهم می باشد. بهتر است در انتخاب نوع آون تحقیقات لازم و تجربه مورد نیاز وجود داشته باشد تا از ناحیه ایرادات فنی خود دستگاه نیز خطری متوجه محصول ساخته شده نشود. اسپلیت تی یک اتصال بسیار حساس است، چرا که فشار بالایی را از طرف خط لوله و سیال تحمل می کند و باید بتواند بدون بروز کوچک ترین ایرادی هم در مقابل فشار و گرایش لوله به تغییر شکل مقاومت کند، هم فشار و سایر مولفه های سیال را تاب بیاورد، و هم انشعاب جدید را کنترل کند. همه این کارکردها باید بدون ایراد و بدون بروز نشتی، ترک خوردگی، سوراخ شدگی یا هر ایراد دیگر روی اسپلیت تی حفظ شود. از این رو باید نسبت به هر متغیر تعیین کننده در کار حساس بود.

جوشکاری اسپلیت تی و نصب آن روی لوله
اسپلیت تی

تولید کنندگان داخلی و خارجی متعدد آون های خشک کننده الکترود در انواع و مدل های متنوع را به بازار ارائه داده اند. کافی است که مناسب ترین برند بر حسب اقتضائات فنی کار انتخاب گردد و نسبت به نگهداری و حقظ آن اقدامات لازم اندیشیده شود. تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه ماشین آلات و تجهیزات جهت پیشگیری از از وقوع خرابی، یکی از اصول حاکم بر هر مجموعه صنعتی است. لازم است مجموعه ای که وظیفه ساخت اسپلیت تی را بر عهده دارد نیز نسبت به این مسأله حساس بوده و اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام داده باشد.

اتصال اسپلیت تی

اسپلیت تی یک اتصال دو تکه با چهار قطعه است که به منظور انشعاب گیری از خط لوله استفاده می شود. این اتصال در واقع مستحکم ترین اتصال برای انشعاب گیری در خطوط لوله محسوب می شود، اما بر حسب شرایط ممکن است اسپلیت تی نیز پاسخگوی نیاز خط برای انشعاب گیری نباشد. طراحی و مهندسی اسپلیت تی باید به گونه ای صورت بگیرد که بتواند در برابر فشار خط مقاومت کافی را داشته باشد، اما در برخی شرایط با وجود بهترین طراحی ها باز هم اتصال پاسخگوی متغیرهایی نظیر فشار و دما و جنس لوله، و سایر فاکتورهای تعیین کننده خط لوله نخواهد بود. در این صورت می توان با استفاده از قطعات تقویتی بر میزان استحکام اتصال افزود و به این ترتیب اسپلیت تی را برای انجام عملیات انشعاب گیری قابل استفاده ساخت.

اتصال اسپلیت تی به طور کلی دارای چهار اتصال می باشد که روی هم دیگر جوشکاری می شوند یا به صورت مکانیکی به هم پیچ و مهره می شوند. قطعات چهارگانه مذکور به شرح زیر هستند:

پد پایینی اسپلیت تی: این قطعه از اتصال مذکور از پایین به لوله متصل می شود. پدها در واقع حکم جداره های اسپلیت تی را دارند که از دو طرف به لوله نصب شده و لب به لب می شوند. بعد از فیت شدن دو سوی پد، جوشکاری آن ها روی همدیگر انجام می شود. منظور از استفاده از پد، تقویت جایگاه پد رویی خواهد بود. با جوشکاری دو پد این اتصال، فشار خط به جای لوله به اسپلیت تی وارد می شود و به این ترتیب مانع دفرمه شدن و از ریخت افتادن لوله خواهد شد. بنابراین کارکرد پد پایینی این خواهد بود که ضمن جوشکاری پد رویی روی آن، میزان مقاومت اتصال در برابر فشار وارده از ناحیه خط لوله و بخش بریده شده آن افزایش می یابد.

پد رویی اسپلیت تی: این بخش از اتصال آن بخش اصلی است که سایر قطعات نیز روی آن نصب می شوند. سوراخکاری و انشعاب گیری لوله از این ناحیه از اتصال انجام می شود و خط لوله انشعابی جدید نیز روی آن نصب می شود. در طراحی این پد باید در نظر گرفته شود که از مرکز آن یک دایره به اندازه سایز انشعاب بریده می شود و از آن محل یک نیپل به صورت عمود و تحت جوشکاری لب به لب روی پد نصب می شود. با توجه به قطعاتی که روی این پد نصب خواهند شد، و از آن جا که این پد محمل ورود سیال به درون اتصال می باشد، از اهمیت بالایی برخوردار است و می بایست در ساخت و برش آن دقیق عمل کرد.

نیپل: این قطعه به صورت عمود روی پد بالایی اسپلیت تی جوشکاری می شود. در خصوص جوشکاری این قطعه روی اتصال می بایست بسیار حساس و دقیق عمل کرد چرا که در واقع اصلی ترین و کلیدی ترین ناحیه اتصال همین خط جوش میان این دو قطعه است. بیشترین فشار از ناحیه لوله و سیال به این خط جوش وارد خواهد آمد و از این رو در خصوص آن باید بهترین راهکارها را اندیشید و پیاده سازی کرد.

فلنج: در نهایت نیز یک فلنج به سایز انشعاب و نیپل روی نیپل وصل و جوشکاری می شود. باید توجه داشت که کلاس فشار فلنج برابر با فشار سیال خواهد بود.

مجموعه فوق پیش از نصب روی لوله آماده شده و پس از تکمیل فرایند ساخت اسپلیت تی، به محل اتصال روی لوله منتقل خواهد شد.

اما چنان که اشاره شد ممکن است گاهی اوقات اتصال اسپلیت تی با قطعات ذکر شده پاسخگوی فشار وارده از ناحیه خط لوله و سیال نباشد. در این شرایط بهترین راهکار استفاده از قطعات پشتیبان و اضافی روی اتصال است. چنان که در انیمیشن فوق رؤیت می شود، به منظور استحکام محل ورودی انشعاب ابتدا یک قطعه نیپل روی لوله جوشکاری می شود و سپس اسپلیت تی قرار داده می شود. با این کار در درجه اول نیپل جوش داده شده به لوله خود در مقابل از ریخت افتادن بخش بریده شده لوله مقاومت می کند، و از سوی دیگر وقتی اسپلیت تی حول آن قرار می گیرد نیز خط جوش نیپل به پد آن خود در نقش تقویت کننده محل اتصال نیپل به لوله عمل می کند و به این ترتیب محل ورودی انشعاب به شکل مستحکمی تقویت می شود.

البته باید اشاره داشت که انجام این دست اقدامات تنها در صورتی قابل قبول است که توجیه فنی لازم را داشته باشد. در صورتی که خود اسپلیت تی قادر به حفظ مقاومت و استحکام خط لوله و انشعاب باشد نیازی به کار گماردن این دست اتصالات نخواهد بود. بنابراین در صورت عدم توجیه فنی، قطعات پشتیبان اتصال حکم متریال های زائد را خواهند داشت و سازنده اتصال و مجری انشعاب گیری نباید تن به آن دهند.

اسپلیت تی